14-15 listopada br. na zaproszenie dr. Piotra Dudy gościli w naszym mieście przedstawicieli Ośrodka KARTA. Misją fundacji jest: „Odkrywanie, chronienie i upowszechnianie historii widzianej z perspektywy jednostki.” Realizowane jest to „w taki sposób, że przeszłość staje się źródłem zrozumienia, buduje wspólnotę obywatelską, wspiera pojednanie.”
Początki tej pozarządowej organizacji sięgają „Stanu Wojennego”, kiedy to w styczniu 1982 r. zaczęto wydawać „Kartę” jako podziemną gazetkę publicystyczną. Rok później zespół redakcyjny rozpoczął cykl wywiadów z osobami internowanymi, więźniami politycznymi, którzy odzyskiwali wolność. W związku z tym działacze i redaktorzy pisma byli szykanowani przez władze Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Z początkiem transformacji ustrojowej zarejestrowana została Fundacja Ośrodka KARTA, która nieprzerwalnie realizuje swoje zadania statutowe.
14 listopada w Zespole Szkół Ponadpodstawowych nr 1 w Brzesku odbyła się pierwsza część spotkania z KARTĄ. Elementem rozpoczynającym przedsięwzięcie były warsztaty edukacyjno-teatralne, przeprowadzone przez edukatorki Teatru Ochota z Warszawy. Udział w nich wzięli uczniowie klasy 2G. Zajęcia ukazywały istotę reżimu totalitarnego. Młodzież m.in. poprzez wchodzenie w różne role ukształtowane w systemie opierającym się na „kulcie jednostki i monowładzy” musiała podejmować „nieludzkie” wybory. Jedna z uczestniczek warsztatów opowiadała m.in., że prowadzące prosiły ją, by wyobraziła sobie, że jest w stanie zagrożenia życia i musi dokonać wyboru między życiem matki a swojego chłopaka. Symulacja ta pozwoliła w pewnym sensie doznać, co musiały odczuwać osoby żyjące w europejskich systemach totalitarnych.
Następnego dnia w Regionalnym Centrum Kulturalno-Bibliotecznym odbył się pod patronatem Gminy Brzesko i Powiatu Brzeskiego wykład dr Aleksandry Janiszewskiej, w którym uczestniczyła młodzież brzeskiego „ogólniaka”. Obecnością swoją zaszczycili także przedstawiciele władz samorządowych miasta i powiatu w osobach zastępcy Burmistrza Brzeska dr. Grzegorza Bracha, Wicestarosty brzeskiego Macieja Podobińskiego oraz przewodniczącego Rady Powiatu Kazimierza Brzyka. Wśród zaproszonych gości znalazł się także dr hab. prof. UR Marian Stolarczyk oraz przedstawiciele brzeskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku i studenci krakowskich uczelni.
Wystąpienie dr Janiszewskiej bazowało na wspomnieniach ludzi wciągniętych w tryby systemu nazistowskiego. Do realizacji tej prelekcji posłużyły m.in. fragmenty książek: „Wasserpolacken. Relacja Polaka w służbie Wehrmachtu” J. Cerafickiego, „Neger, neger. Opowieść o dorastaniu czarnoskórego chłopca w nazistowskich Niemczech” H.J. Massaquoi, „Przemytnicy życia” B.K. Świerczyńskiego oraz antologia „Wypędzone”, które czytał Jerzy Pal aktor tarnowskiego teatru im. Ludwika Solskiego.
Spotkanie prowadził dr Piotr Duda.
___
Iwona Kapuścińska