W dniu 15 września br. gmina Borzęcin, jako pierwsza z gmin wiejskich powiatu brzeskiego uruchomiła na swoim terenie system monitoringu jakości powietrza. W pięciu miejscowościach gminy: Borzęcin Górny, Borzęcin Dolny, Przyborów, Bielcza i Łęki zostały zainstalowane sensory firmy Airly, które odczytują i odwzorowują kolorystycznie w czasie rzeczywistym parametry aktualnego stanu powietrza w otoczeniu lokalizacji, w której są zainstalowane. Na stronie internetowej www.map.airly.eu każdy mieszkaniec może sprawdzić to, czego nie można zobaczyć gołym okiem – to znaczy jakim powietrzem oddychamy.
Emitowany przez sensory Airly kolor odwzorowuje stan powietrza: od najlepszego – zielony, po wielokrotne przekroczenie normy zagrażające zdrowiu – czerwony. Urządzenia mierzą temperaturę, wilgotność, ciśnienie, pyły zawieszone: PM 2,5, PM 10. Na wspomnianej platformie można zapoznać się ze szczegółową prognozą jakości powietrza na najbliższe 24 godziny i zaplanować swój dzień wybierając np. najlepszą porę na spacer z dzieckiem lub inną aktywność.
– Teraz mieszkańcy będą mogli na bieżąco sprawdzać, jakim powietrzem oddychają i jak ono wpływa na ich stan zdrowia. Duszności, senność, ból głowy, katar – to tylko niektóre efekty narażania naszych organizmów na zanieczyszczenia w powietrzu. Możemy jednak z tym walczyć oraz chronić się przed negatywnymi dla naszego zdrowia skutkami podejmując działania docelowe i doraźne. Pierwszym z nich, jest ograniczenie niskiej emisji poprzez chociażby wymianę przestarzałych i wysoce szkodliwych dla środowiska źródeł ciepła na ekologiczne, a w założeniu również tańsze w eksploatacji. I taki program, w gospodarstwach indywidualnych gminy Borzęcin, przy udziale środków Unii Europejskiej jest już realizowany – mówi Janusz Kwaśniak, wójt gminy Borzęcin. – Natomiast działania doraźne polegają m.in. na instalacji takich systemów, jak Airly dzięki którym można sprawdzić aktualny i prognozowany stan powietrza np. przed wyjściem na spacer, czy uprawianiem dyscyplin sportowych na świeżym powietrzu. Efektem instalacji systemu ma być wzrost świadomości mieszkańców dotyczącej wpływu jakości spalanego paliwa na stan środowiska oraz poprawa stanu powietrza w gminie – wyjaśnia wójt.
Legenda do Skali Jakości Powietrza:
| Można przebywać na powietrzu w dowolnie długim okresie czasu. | |
|---|---|
| Należy ograniczyć czas przebywania na powietrzu, zwłaszcza przez kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze oraz przez osoby z astmą, chorobami alergicznymi skóry, oczu i chorobami krążenia. | |
| Nie należy przebywać na otwartym powietrzu zbyt długo. Zaleca się unikanie lub ograniczenie do minimum czasu przebywania na powietrzu, zwłaszcza przez kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze oraz przez osoby z astmą, chorobami alergicznymi skóry, oczu i chorobami krążenia. Należy unikać dużych wysiłków fizycznych na otwartym powietrzu. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia należy skontaktować się z lekarzem. |
Czym są pyły zawieszone?
To, co nazywamy pyłem zawieszonym jest tak naprawdę złożoną mieszaniną organicznych, nieorganicznych, stałych i ciekłych substancji, które rozpraszają się w powietrzu. W jego skład wchodzą głównie siarczany, azotany, amoniak, czarny węgiel i przeróżne tlenki (np. siarki, glinu, albo żelaza) oraz sole. Największe zagrożenie dla zdrowia stwarzają te cząsteczki pyłu zawieszonego, których średnica wynosi poniżej 10 mikrometrów im mniejsza cząstka, tym łatwiej i głębiej penetruje płuca. Cząstki najgroźniejszych pyłów zawieszonych oznaczane są jako PM10 i PM2,5 – czyli odpowiednio o średnicy 10 i 2,5 mikrometra.
W związku z tym, że długotrwała ekspozycja na pyły zawieszone wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia i układu oddechowego, w tym także raka płuc, dąży się do tego, by ich stężenie w powietrzu było jak najniższe.
Pył PM10 składa się z mieszaniny cząstek zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Pył zawieszony może zawierać substancje toksyczne takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (np. benzoapiren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Pył PM10 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc. Poziom dopuszczalny dla stężenia średniodobowego wynosi 50 µg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu roku. Poziom dopuszczalny dla stężenia średniorocznego wynosi 40 µg/m3, a poziom alarmowy 200 µg/m3.
Pył PM2,5 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych, płuc oraz przenikać do krwi. Docelowa wartość średnioroczna dla pyłu PM2,5 wynosi 25 µg/m3, poziom dopuszczalny 25 µg/m3, a poziom dopuszczalny 27µg/m3.
Największą emisję pyłów powoduje spalanie węgla w starych i często źle wyregulowanych kotłach i piecach domowych oraz w dużych miastach komunikacja. Spalanie odpadów w tych kotłach, które choć jest nielegalne i powoduje poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, jest praktykowane przez niektórych mieszkańców. Emisja pyłów powodowana jest również przez przemysł, szczególnie energetyczny, chemiczny, wydobywczy i metalurgiczny, ale ze względu na wysokość emitorów oraz obowiązujące przepisy prawne regulujące dopuszczalne wartości emisji, źródła te mają zwykle dużo mniejszy wpływ na jakość powietrza.
Pyły o średnicy poniżej 10 mikrometrów absorbowane są w górnych drogach oddechowych i oskrzelach. Inhalowane do płuc mogą powodować różne reakcje ze strony ustroju np. kaszel, trudności z oddychaniem i zadyszkę, szczególnie w czasie wysiłku fizycznego. Przyczyniają się do zwiększenia zagrożenia infekcjami układu oddechowego oraz występowania zaostrzeń objawów chorób alergicznych np. astmy, kataru siennego i zapalenia spojówek. Nasilenie objawów zależy w dużym stopniu od stężenia pyłu w powietrzu, czasu ekspozycji, dodatkowego narażenia na czynniki pochodzenia środowiskowego oraz zwiększonej podatności osobniczej. Drobne frakcje pyłów mogą przenikać do krwioobiegu, a dłuższe narażenie na wysokie stężenia pyłu może mieć istotny wpływ na przebieg chorób serca (nadciśnienie, zawał) lub nawet zwiększać ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe, szczególnie płuc. Nowe dane świadczą o ujemnym wpływie inhalowanego pyłu na zdrowie kobiet ciężarnych oraz rozwijającego się płodu (niski ciężar urodzeniowy, wady wrodzone, powikłania przebiegu ciąży).
Pyły o średnicy poniżej 2,5 mikrometra (tzw. pyły drobne) absorbowane są w górnych i dolnych drogach oddechowych i mogą również przenikać do krwi. Podobnie jak pyły z grupy PM10 mogą powodować kaszel, trudności z oddychaniem i zadyszkę, szczególnie w czasie wysiłku fizycznego.
Stan powietrza w Naszej Gminie można śledzić na stronie internetowej www.map.airly.eu oraz na aplikacji Airly na smartfony. Podgląd na wyniki będzie niedługo dostępny również na stronie internetowej www.borzecin.pl.
__
UG